Sự tích Ông Công Ông Táo và tục Thờ Cúng của người Việt

Kể về lễ cúng Ông Công Ông Táo hay còn gọi là chuyện Táo Quân, đây là một trong những câu chuyện dân gian cảm động được lưu truyền qua nhiều thế hệ và là một phần trong tín ngưỡng của người dân Việt Nam. Với thông điệp truyền tải tình cảm vợ chồng, tình yêu thương của các thành viên trong gia đình, Táo Quân còn đại diện cho vị thần cai quản việc bếp núc, chăm lo cho cuộc sống của mỗi gia đình. Lần này, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về sự tích ông công ông Táo vào ngày 23 tháng 12 âm lịch hàng năm nhé!

Sự tích của lễ Cúng Ông Công Ông Táo

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, ông Công ông Táo hay còn gọi là Táo Quân xuất thân từ 3 vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ trong Lão Giáo của Trung Quốc. Nhưng ở Việt Nam, 3 vị thần trên đã được biến tấu thành câu chuyện “2 nam – 1 nữ”. Bao gồm: Thần Đất, Thần Nhà, Thần Bếp. Nhưng người Việt vẫn quen gọi là Táo Quân hoặc ông Táo, bà Táo để phân biệt.

Câu chuyện bắt đầu bằng lời kể của một người phụ nữ tên là Thị Nhi. Cô có chồng là Trọng Cao. Dù cặp đôi rất mặn nồng với nhau nhưng lại chưa từng có con dẫn đến việc Trọng Cao dần thay đổi tính cách. Thậm chí, anh thường xuyên cãi vã và làm khổ vợ.

Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ nhặt, Trọng Cao đã gây gổ, đánh đập và đuổi Thị Nhi đi. Sau khi bỏ nhà đi, Thị Nhi lang thang đến vùng khác thì gặp Phạm Hai. Hai người yêu nhau đã lâu, sau khi yêu thì trở thành vợ chồng.

Trọng Cao đi tìm vợ và trở thành kẻ ăn xin dọc đường.

Về phần Trọng Cao, sau khi bình tĩnh lại, anh bắt đầu hối hận. Anh lên đường đi tìm người vợ đã đi xa. Nhưng vì không biết vợ đã đi đâu, anh tìm mãi cho đến khi hết gạo, hết tiền và phải trở thành người ăn xin dọc đường. Đúng lúc này, Trọng Cao vô tình xin đến nhà Thị Nhi nhân ngày Phạm Lang đi vắng.

Sau khi mời người ăn xin vào nhà, Thị Nhi mới nhận ra đó là chồng cũ của mình. Thị Nhi nấu cơm mời Trọng Cao ăn. Nhưng đúng lúc đó Phạm Lang trở về. Vì sợ chồng nghi ngờ, Thị Nhi đã nhét giấy Trọng Cao dưới đống cỏ khô ở vườn sau.

Không ngờ đêm đó, Phạm Lang đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thị Nhi thấy vậy liền nhảy vào lửa cứu Trọng Cao. Phạm Lang sững sờ một lúc, nhưng thương vợ nên cũng nhảy vào. Cuối cùng cả ba đều chết trong đám cháy.

Ngọn lửa đã đưa cả 3 “lên thiên đàng”

Vì trời Thượng Đế vì cảm động cả ba người sống có tình có nghĩa với nhau nên phong cả ba thành Thần Bếp hay còn gọi là Định Phúc Táo Quân. Trong đó, Ngọc Hoàng giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi bếp núc, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ thì thành Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.

Ba vị thần không chỉ quyết định vận may mà còn giúp gia đình tránh khỏi sự xâm nhập của ma quỷ, giữ bình yên, hạnh phúc cho mỗi gia đình.

Ý nghĩa của tục thờ cúng của người Việt.

Thờ cúng tổ tiên (tục thờ cúng tổ tiên hay có thể khái quát là Đạo Ông Bà, Đạo Hiếu, Đạo Sơn) là nét văn hóa thờ cúng những người đã khuất, đặc biệt là tổ tiên, của đa số. Các dân tộc châu Á và đặc biệt phát triển trong văn hóa Việt Nam và văn hóa Trung Hoa. Đối với người Việt, phong tục thờ cúng gia tiên gần như đã trở thành một tín ngưỡng với nhiều nghi lễ trang nghiêm.

Người Việt tin rằng ngày 23 tháng Chạp hàng năm là ngày Táo Quân cưỡi cá chép về trời báo cáo với Ngọc Hoàng mọi việc đã xảy ra với mỗi gia đình trong suốt một năm qua. Nhờ lá số của Táo Quân, Ngọc Hoàng sẽ căn cứ vào đó để định công, thưởng phạt cho nhân gian.

Ý nghĩa của việc cúng ông Táo là cầu ông Công ông Táo báo những điều tốt, giảm nhẹ những điều xấu trước mặt Ngọc Hoàng. Đồng thời cũng là dịp để cầu xin ông Táo phù hộ cho gia đình ăn nên làm ra và gặp nhiều may mắn trong năm mới sắp tới.

Vì vậy vào ngày này, các gia đình hãy chuẩn bị lễ cúng tươm tất, đầy đủ và trang trọng để tỏ lòng thành kính với các ông Táo.

Lễ vật cúng ông Công, ông Táo đầy đủ và tươm tất nhất

Tùy theo điều kiện của mỗi gia đình mà có thể chuẩn bị ít hay nhiều lễ vật khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản, bạn vẫn cần mua những phần quà sau:

• Mũ ông Táo: 3 chiếc (2 mũ cho đàn ông, 1 mũ cho đàn bà).
• Vàng mã: mũ, áo, hia, vàng thoi bằng giấy.

Lưu ý mũ ông Táo thường có cánh bay, còn mũ bà Táo thì không. Một số gia đình có thể giản lược bằng cách cúng chỉ 1 chiếc nón ông Táo tượng trưng cho chiếc áo và một đôi nón làm bằng giấy.

Các đồ vàng mã sẽ được đốt ngay sau khi hoàn thành lễ cúng cùng với bài vị cũ. Sau đó, gia đình sẽ đặt bài vị mới cho Táo Quân.

Ngoài ra vào ngày 23 tháng Chạp Âm Lịch còn có tập tục thả cá chép. Theo tín ngưỡng dân gian, Táo Quân sẽ cưỡi cá chép về viếng Ngọc Hoàng. Vì vậy, sau khi cúng xong, mỗi gia đình sẽ thả cá chép với ý nghĩa tiễn ông Táo về trời.

Với những thông tin liên quan đến sự tích lễ cúng Ông Công Ông Táo được Nhân Tâm giới thiệu trên đây. Để bạn có thể hiểu thêm về ngày lễ có ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa của chúng ta.