Mâm cỗ – mâm cơm cúng Ông Công Ông Táo đơn giản 23 tháng chạp

Tục lệ cúng ông Công ông Táo được bắt nguồn từ đâu? Ý nghĩa của tục lệ cúng táo quân này là gì? Cần chuẩn bị những gì để cúng các vị Táo quân? Và lễ cúng táo quân được thực hiện như thế nào? 

Những thông tin cần biết về tục lệ cúng ông công ông táo

Tục lệ cúng ông Công ông Táo xuất hiện từ khi nào?

Cúng ông Công ông Táo là một trong những tục lệ lâu đời của người Việt. Hằng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, các gia đình Việt lại chuẩn bị những mâm cỗ tươm tất cùng các loại tiền vàng, cá chép vàng để tiễn ông Công ông Táo về trời. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết nguồn gốc cũng như ý nghĩa của tục lệ cúng ông công, ông táo lâu đời này.

Theo sự tích dân gian Việt Nam kể lại, Táo Quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Tuy nhiên, nó được người Việt xưa chuyển hóa sự tích Táo Quân thành 3 vị là thần Nhà, thần Đất và thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn thường gọi chung là Táo Quân hoặc ông Táo.

Trong truyện cổ xưa kể lại rằng, có một người con gái tên là Thị Nhi, lấy chồng là Trọng Cao. Tuy hai người sống chung rất vui vẻ, thương yêu nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, Trọng Cao buồn chán rồi hay kiếm chuyện xô xát dằn vặt vợ.

Vào 1 ngày nọ, chỉ vì một chút chuyện nhỏ nhặt nhưng Cao biến thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bị đuổi ra khỏi nhà, lang thang đến một xứ khác thì gặp Phạm Lang. Họ phải lòng nhau và hai người dần kết thành vợ chồng. Còn về phía Trọng Cao, sau khi đã nguôi giận thì anh quá ân hận, nhưng lúc này vợ đã bỏ đi xa, Trong Cao day dứt và nhớ tới Thị Nhi liền lên đường tìm kiếm vợ.

Ngày qua ngày, tháng qua tháng vẫn không tìm thấy Thị Nhi, nhưng gạo tiền ngày càng cạn dần. Trọng Cao phải đi xin ăn dọc đường. Vào một ngày nọ, Trọng Cao tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Nhi, đúng lúc Phạm Lang đi vắng. Thị Nhi nhanh chóng nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ. Nàng đã mời Trọng Cao vào nhà và nấu cơm mời Cao. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Thị Nhi sợ chồng hiểu nhầm hay nghi oan nên đã giấu Cao dưới đống rơm sau vườn.

Không may, đêm hôm ấy, Phạm Lang châm lửa đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi vội lao mình vào định cứu Trọng Cao ra. Thấy vợ nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo khiến cả ba đều chết trong đám lửa. Được tin đến tai Ngọc Hoàng, ông cảm động trước tình nghĩa sâu nặng của 3 người nên đã phong cho 3 người làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân. Cụ thể, Ngọc Hoàng đã giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, còn người vợ Thị Nhi là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa. Trọng Cao – người chồng cũ được giữ trọng trách là Thổ Địa trông coi việc trong nhà.

Theo đó, nghi lễ cúng ông công, ông táo nhằm bày tỏ lòng tôn kính, chứng minh tâm đức lòng thành của gia chủ, biết ơn 3 vị Táo đã phù hộ cho gia đình trong việc an cư lạc nghiệp, giúp họ có sức khỏe bình an, gia đạo hưng vượng, tăng tài tiến lộc, công thành danh toại… và mong ước năm sau có được sức khỏe tốt, gia đình làm ăn phát đạt, an khang thịnh vượng.

>> Có thể bạn quan tâm:

( mâm cơm cúng ông công ông táo đơn giản, cỗ cúng ông táo, mâm cúng ông táo chay, mâm cúng ông công ông táo đơn giản, mâm cỗ cúng 23 tháng chạp, mâm cỗ 23 tháng chạp, chuẩn bị mâm cỗ cúng ông táo )

Những đồ cần chuẩn bị cho mâm lễ cúng táo quân là gì?

Mâm cỗ cúng các vị Táo quân có thể chuẩn bị tùy theo khả năng mỗi gia đình hay do các trường phái tâm linh khác nhau. Theo đó, các gia đình có thể cúng mâm cỗ chay hoặc mâm cỗ mặn để tiễn Táo Quân. 

Với các gia đình cúng mâm cỗ chay thuần khiết, cỗ cúng có thể gồm các món ăn chay thanh tịnh như: canh thập cẩm rau củ hoặc cay măng chay, nem rau củ, đậu phụ sốt, giò chay, chả chay, chạo nấm, xôi, chè, nộm, xào thập cẩm rau củ…

Còn với các gia đình muốn cúng mâm cơm mặn, thì cỗ cúng ông Công ông Táo bao gồm: 1 đĩa gạo, 1 đĩa muối, gà luộc hoặc 1 miếng thịt lợn luộc, 1 bát canh, 1 đĩa xào, 1 đĩa giò, 1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống), 1 đĩa xôi gấc. Bên cạnh đó còn cần chuẩn bị thêm 1 đĩa hoa quả, 1 ấm trà, 3 chén rượu, trầu cau, lọ hoa tươi, tập giấy tiền, vàng mã…

Ngoài ra, mâm cỗ cúng ông Táo quân ở các miền khác nhau cũng có sự khác nhau. Bên cạnh mâm cỗ cúng, người miền Bắc thường cúng cá chép sống. Trong khi đó, người miền Trung thường cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam thì đơn giản hơn, người dân miền nam thường chỉ cúng mũ, áo và đôi hài bằng giấy. Tuy nhiên, dù ở vùng miền nào thì trước khi làm cỗ cúng ông công ông táo, các gia đình đều cần dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ cho gọn gàng, sạch sẽ.

Ngày nay, trong mâm cỗ cúng táo quân, các gia đình Việt cũng thường chuẩn bị thêm một đôi cá chép hoặc 3 con cá chép thả vào bát nước sạch. Sau đó đem cúng cùng các đồ lễ khác. Cá chép sau khi cúng xong sẽ được các gia đình đem đi thả ở ao, hồ, sông hoặc suối trong sạch với ý nghĩa phóng sinh để làm phương tiện đưa ông Công ông Táo về chầu trời. Đồng thời, thông qua đó cũng nhằm cầu mong cho gia đình có một năm mới may mắn và thịnh vượng. Lễ cúng ông Công ông Táo được hoàn thành với sự bình an trong lòng mỗi người và mỗi gia đình.

Thực hiện lễ cúng ông công ông táo vào giờ nào đẹp nhất?

Theo quan niệm dân gian xưa, ngày 23 tháng Chạp là ngày ông Táo bắt đầu khởi hành cưỡi cá chép để bay về trời. Do đó, thời điểm thích hợp nhất để làm lễ cúng, tiễn đưa ông công ông táo là vào tối 22 hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp. Vì vậy, dù bận công việc gì, các gia đình Việt cũng đều cố gắng hoàn thành lễ cúng táo quân trước 12 giờ ngày 23 để các Táo kịp lên đường về chầu trời.

Tuy nhiên, ngày nay nhiều gia đình có thể thực hiện lễ cúng ông công, ông táo sớm hơn. Có thể sớm hơn 1 hay 2 ngày hay 1 tuần. Tùy thuộc vào sự sắp xếp của gia chủ. Nhưng không được thực hiện lễ cúng sau 12h ngày 23 tháng chạp.

Sau khi thực hiện xong nghi lễ tiễn ông Táo về trời, các gia đình sẽ tiến hành dọn dẹp và lau rửa lại bàn thờ, rút tỉa chân hương bát nhang để đảm bảo không gian thờ cúng luôn sạch sẽ, thanh tịnh đón ông Công, ông Táo trở về vào đêm 30.

>> Có thể bạn quan tâm:

( mâm chay cúng ông táo, mâm cỗ cũng ông táo, cỗ ông công ông táo, mâm cỗ chay cúng ông táo, mâm cỗ cúng ngày 23 tháng chạp, mâm lễ cúng ông táo đơn giản, mâm cỗ cúng táo quân )

Ngày cúng ông công ông táo đẹp nhất trong năm 2021

Ngày đẹp để cúng ông Công ông Táo trong năm 2021 bao gồm 2 ngày sau:

Thứ nhất: Ngày 21 tháng Chạp (tức ngày 23.2.2022 dương lịch): Tức chủ nhật, ngày Tân Tị, mệnh ngày Bạch Lạp Kim, Lục nhâm Lưu niên.

Thứ hai: Ngày 23 tháng Chạp (25.1.2022 dương lịch): Tức thứ ba, ngày Quý Mùi, mệnh ngày Dương Liễu Mộc, Lục nhâm Xích khẩu.

Cụ thể:

Vào ngày 21 tháng Chạp: Gia chủ nên lựa chọn những khung giờ cúng ông Công ông Táo để được may mắn nhất gồm: Thìn (7h-9h); Ngọ (11h-13h); Mùi (13h-15h); Tuất (19h-21h).

Trong đó: Giờ Ngọ ngày 21 tháng 12 âm lịch là giờ Tốc hỷ. Đây là khung giờ đẹp nhất để làm lễ cúng Táo quân. Nếu gia chủ tiến hành cúng các vị Táo quân vào khung giờ này, trong năm mới hứa hẹn cả gia đình gặp nhiều may mắn, niềm vui và hóa giải kịp thời những xui xẻo có thể gặp phải.

Vào ngày 23 tháng chạp có các khung giờ tốt để cúng ông Táo bao gồm: Mão (5h-7h); Tị (9h-11h) và Ngọ (11h-13h), tốt hơn hết là nên thực hiện trước 12h trưa. Trong đó, giờ Mão là giờ Đại an, rất thích hợp để tiến hành nghi lễ cúng tiễn ông Táo về trời.

Cúng Táo quân vào giờ này có thể hóa giải những mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, giúp gia đạo hưng vượng. Ngoài ra, tiến hành lễ cúng táo quân vào khung giờ này còn có ý nghĩa mang tới sức khỏe tốt lành, sự bình an cho gia chủ.

Nên thực hiện lễ cúng ông công ông táo ở địa điểm nào?

Nên làm lễ cúng ông công ông táo ở đâu cũng là một trong những câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. 

Từ ngày xưa, các gia đình Việt thường cúng ông Công ông Táo trên bàn thờ chính của gia tiên. Nhưng xét trên nguồn gốc xuất hiện thì đây là hai vị thần khác nhau. Trong khi, ông Táo là 3 vị đầu rau trông coi việc bếp núc trong gia đình thì ông Công là vị thần cai quản đất đai trong nhà. Do đó, việc gộp chung mâm cúng trên bàn thờ gia tiên là chưa đúng. 

Chúng ta cần đặt mâm cúng ở 2 nơi là bàn thờ gia tiên và ở bếp. Ông Công được cúng trên bàn thờ chính trên nhà cùng gia tiên, nhưng ông Táo phải được cúng riêng dưới bếp. Theo đó, Bàn thờ ông Táo thường được đặt trong bếp. Có thể đặt bàn thờ bên cạnh hoặc bên trên bếp. Điều này thể hiện tín ngưỡng của dân gian thờ vị thần cai quản chuyện bếp núc trong mỗi gia đình với mong muốn giữ cho bếp lửa luôn ấm, gia đình thuận hòa, sung túc.

Những lưu ý khi thực hiện tục lệ cúng ông công, ông táo

Khi thực hiện lễ cúng ông công ông táo, cần tránh phạm phải những điều kiêng kị. Theo đó, các gia định cần lưu ý những vấn đề như:

Cần phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc lịch sự, kín đáo để thể hiện sự thành kính, tôn nghiêm trước các vị quan thần.

Khi đọc văn khấn, cần phải đọc với thái độ nghiêm túc, thành tâm, đọc to, rõ ràng, rành mạch.

Người ta quan niệm, gia chủ không nên cầu xin tài lộc, sung túc. Mà chỉ nên xin sức khỏe để làm việc cũng như xin Táo báo những việc tốt đẹp trong năm.

Không cúng sau 12 giờ ngày 23 tháng 12 âm lịch.

Không thả cá chép từ trên cao xuống, không thả cá chép xuống ao hồ, sông suối quá bẩn, ô nhiễm.

Ngày nay, với nhịp sống bận rộn và đặc biệt là vào các ngày cuối năm. Nhiều gia đình thường không có thời gian để chuẩn bị mâm cúng ông công ông táo được tươm tất, và chu đáo. Do đó, thấu hiểu vấn đề này, dịch vụ nhận đặt mâm cúng táo quân ra đời. Các bạn quan tâm và có nhu cầu đặt mâm cúng ông công, ông táo có thể liên hệ với Đồ Cúng Nhân Tâm. Tại đây cung cấp dịch vụ làm mâm cúng ông công ông táo trọn gói với giá thành phù hợp nhất hiện nay. Đồ Cúng Nhân Tâm hiện là một trong số ít các đơn vị cung cấp dịch vụ làm mâm cúng ông Táo uy tín, chất lượng được nhiều người tin dùng, là địa chỉ đáng tin cậy của mọi gia đình Việt.

Để nét đẹp ngày Tết trọn vẹn, lộc lá không bị hao hụt cần lưu ý những điều như sau:

1. Không cúng bái trái với thời gian quy định. 

Như đã nêu ở trên, lễ cúng Ông Công ông Táo chầu Trời thường được diễn ra vào khoảng thời gian  từ ngày 22 tháng Chạp Âm lịch cho tới trưa 23. Trong đó thời gian được phong thủy cho là đẹp nhất là vào buổi sáng ngày 23, nếu gia chủ bận công việc thì cũng phải hoàn thành việc thờ cúng ông Táo trước 12 giờ trưa 23 tháng Chạp vì người Việt quan niệm phải “kịp giờ” để ông Táo lên chầu thiên đình, báo cáo với Ngọc Hoàng. Nếu đén buổi trưa, chiều 23 tháng Chạp mới cáo lễ tiễn đưa Ông Táo về Trời thì e rằng Ông Táo sẽ không nhận được lễ vật tâm thành của gia chủ.

2. Không thực hiện cúng ông Táo ở những nơi khác ngoài ban thờ gia tiên hoặc ban thờ ông Công ông Táo riêng.

Công việc cúng lễ ông Táo phải được thực hiện trên ban thờ chính hoặc ban thờ ông Táo riêng. Theo quan niệm phong thủy, trong ngày cúng ông Công ông Táo, nếu nhà bạn có ban thờ Táo quân riêng (thường đặt gần bếp) thì thắp hương ở ban thờ này. Nếu như không có ban thờ Táo quân riêng thì bắt buộc phải thắp hương ở ban thờ thần linh hoặc gia tiên chứ tuyệt đối không nên cúng lễ ở bếp vì từ trước đến nay, ban thờ luôn luôn được coi là chốn linh thiêng, là  “cầu nối”để giao tiếp giữa hai thế giới âm dương, giữa người trần mắt thịt và đấng thần linh vô hình.

3. Trước khi cúng bạn cần phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc nghiêm túc, kín đáo và lịch sự.
4. Không nên cầu xin tài lộc, sung túc mà chỉ nên xin Táo báo những việc tốt đẹp trong năm.

Nhiều người thường hay khấn vái, xin ông Táo ban tài phát lộc cho gia đình trong quá trình cúng lễ mà vô tình quên mất rằng, ngày ông Công ông Táo là ngày để báo cáo những chuyện đã xảy ra trong năm vừa qua của gia chủ với Ngọc Hoàng. Nếu như cầu xin sai mục đích có thể đem lại hiệu quả ngược với những gì bản thân mong muốn.

5. Rán cá chép để cúng

Một số gia đình thường có thể không biết hoặc chủ quan và có suy nghĩ sai lầm rằng việc phóng sinh cá là việc làm không cần thiết nên bắt cá chép rán lên để cúng Táo quân mà không biết rằng, đây chính là một trong những điều đại kỵ tuyệt đối không được phạm phải khi cúng ông Công ông Táo.

6. Những món kiêng dâng cúng ông Công ông Táo

Một số món ăn khi gia chủ cúng cần lưu ý để tránh sai phạm như  các loại thịt vịt, chim, ngỗng, chó, dê…

Cách để chọn cá chép khỏe mạnh, đẹp như thế nào ?

• Cá chép là phương tiện chính để giúp Táo Quân có thể về chầu Ngọc Hoàng chính vì thế việc chọn mua cá chép cũng là một việc vô cùng quan trọng. Những con cá để dâng lên Táo Quân không nhất thiết phải là con cá thật to, thật đẹp, thật quý hiếm nhưng miễn sao cá khỏe mạnh, không bị trầy xước, mất vảy là được. Để thử độ khỏe mạnh của cá, bạn chỉ cần chạm nhẹ vào mặt nước của chậu đựng cá, nếu thấy cá bơi nhanh, quẫy mạnh thì đó là con cá khỏe mạnh. Nếu không bạn có thể kiểm tra bằng cách lật nhẹ mang cá lên để xem, nếu mang cá có màu đỏ tươi nghĩa là đó là con cá khỏe mạnh, có thể sống được lâu. Nếu mang cá có màu đỏ thâm thì đó là con cá yếu, chỉ để một thời gian ngắn có thể sẽ chết, không nên mua cá hấp hối về để cúng nhé!

Phóng sinh cá chép đúng cách 

• Thả cá chép thế nào cho vừa đúng ý nghĩa tâm linh, vừa đúng mục đích là bảo vệ môi trường không phải ai cũng biết. Nhiều người có hành động thả cá theo kiểu đổ, ném, quăng cá hoặc ném luôn cả túi ni lông chứa cá xuống ao, hồ,sông suối…Như vậy không những làm ô nhiễm môi trường mà còn thể hiện thái độ bất kính, thiếu tôn trọng với chuẩn mực và phong tục cổ truyền của dân tộc.

• Thả cá chép đúng cách là thả một cách từ từ, nhẹ nhàng xuống sông, hồ để cá còn có cơ hội được sống. Một số người có tính cẩn thận còn thắp hương cầu khấn những điều tốt lành cho bản thân, gia đình rồi mới từ từ thả cá chép bơi xuống mặt nước với tấm lòng thành kính, thiêng liêng nhất. Lưu ý không thả cả tư trên cao xuống nhé ! Như vậy thì con người mới mong tìm được sự bình an trong tâm hồn và bảo vệ được môi trường sống xung quanh mình.

Hi vọng rằng những gợi ý trên đây của chúng tôi đã giúp bạn biết được mâm cỗ (mâm cơm) cúng ông Công ông Táo gồm những gì, cần chuẩn bị những gì và nên tránh điều gì. Ngày ông Công ông Táo đang cận kề, mong rằng bạn có thể chuẩn bị thật trọn vẹn để lễ cúng này diễn ra trọn vẹn nhất.

( mâm cỗ ông táo, cách bày mâm cỗ cúng ông táo, cúng ông táo chay hay mặn, mâm cỗ cúng ông công ông táo đơn giản, mâm cỗ cúng 23, mâm cúng táo quân đơn giản, mâm cỗ ngọt cúng ông táo )